Karkonoski Park Narodowy: Shrnutí roku 2011 - ochrana rostlin a nelesních ekosystémů

Miniony rok w dziedzinie ochrony roślin i ekosystemów nieleśnych był niezwykle pracowity. W ramach ochrony flory i fauny łąk śródleśnych wykoszono 22 ha łąk w okolicach Karpacza, Sobieszowa i Jagniątkowa oraz przeprowadzono nawożenie organiczne na powierzchni 3 ha. Aby zwiększyć obszar zajmowany obecnie przez ekosystemy łąkowe, na obrzeżach wybranych polan usunięto również drzewa i krzewy, które w ostatnich latach wkroczyły na łąki, ograniczając ich powierzchnię.

W 2011 roku podjęto również prace mające na celu zwiększenie bogactwa gatunkowego na jednej z łąk u podnóża Góry Chojnik i jesienią wysadzono tam prawie 4000 bulwek krokusa wiosennego.

Z kolei na Hali pod Łabskim Szczytem, na powierzchni prawie 2,5 ha, przeprowadzono usuwanie owocostanów szczawiu alpejskiego - azotolubnej rośliny, związanej z miejscami dawnego wypasu zwierząt oraz terenami przyległymi do schronisk turystycznych, która zagraża naturalnym zbiorowiskom (np. traworoślom i murawom) i gatunkom górskich hal, takim jak dzwonek karkonoski.

Skuteczność zabiegów czynnej ochrony ekosystemów łąkowych została oceniona w ramach drugiej edycji monitoringu łąk. Obserwacje wykazały, że dzięki regularnemu wykaszaniu i nawożeniu, zwiększa się liczba gatunków roślin zielnych występujących na pielęgnowanych powierzchniach.

Naukowcy współpracujący z Karkonoskim Parkiem Narodowym, w ramach projektu „Ochrona najcenniejszych gatunków flory KPN - Żywy Bank Genów Jagniątków” w 2011 roku wykonali też monitoring 34 rzadkich i zagrożonych gatunków roślin, występujących przede wszystkim w kotłach polodowcowych i na torfowiskach, np. skalnicy bazaltowej czy gnidosza sudeckiego. W sumie monitoring ten objął 91 stanowisk cennych roślin.

Innym monitoringiem związanym z ekosystemami nieleśnymi był monitoring porostów na Czarnym Grzbiecie, którego zadaniem jest ocena przebiegu sukcesji wtórnej (czyli ponownego zarastania roślinnością) zniszczonych powierzchni tzw. gruntów strukturalnych - kamienistych wieńców zbudowanych z łupków łyszczykowych.

Warto także wspomnieć o monitoringu siedlisk przyrodniczych Natura 2000, który został przeprowadzony na terenie Karkonoskiego Parku Narodowego. W 2011 roku programem tym zostały objęte: naturalne, dystroficzne zbiorniki wodne (jeziorka torfowiskowe na Równi pod Śnieżką oraz na Srebrnym Upłazie), zarośla wierzby lapońskiej i śląskiej, ziołorośla górskie i nadrzeczne, borówczyska bażynowe, ściany skalne i urwiska krzemianowe oraz górskie bory świerkowe.

W minionym roku rozpoczęto również prace związane z utworzeniem Ogrodu Karkonoskich Ziół i Krzewów przy Centrum Informacyjnym KPN w Karpaczu (projekt „Rozwój infrastruktury turystycznej KRNAP i KPN”). W ogrodzie tym, zajmującym powierzchnię 30 arów, każdy turysta będzie mógł z bliska przyjrzeć się leczniczym roślinom Karkonoszy oraz przeczytać o ich właściwościach i wykorzystaniu w medycynie.

W ciągu całego sezonu wegetacyjnego pracownicy Parku zbierali też nasiona, zarodniki i wegetatywne fragmenty wielu gatunków roślin, począwszy od pobrania zrzezów porzeczki skalnej na początku kwietnia, skończywszy na zarodnikach paproci rozrzutki alpejskiej zebranych w październiku. Nasiona i wyhodowane z nich sadzonki zostaną w bieżącym roku wykorzystane przy zakładaniu Ogrodu Karkonoskich Ziół i Krzewów oraz sztucznego torfowiska i alpinarium na terenie Karkonoskiego Banku Genów w Jagniątkowie. Część materiału rozmnożeniowego zostanie również - podobnie jak w roku 2011 - przeznaczona do dalszej hodowli oraz reintrodukcji (czyli ponownego wprowadzenia na stanowiska naturalne) szczególnie zagrożonych gatunków roślin.